Cad É An Rud É Micribhitheolaíocht?
Micribhitheolaíocht = Staidéar ar nithe beo atá beag bídeach
Má fheiceann tú focal dar tús ‘Micri-’, ‘Micrea-’ nó ‘Miocr-’, ciallaíonn sé sin ‘beag bídeach’. Ciallaíonn ‘orgánach’ ní beo. Mar sin de, is é atá sna MIOCRORGÁNAIGH ná nithe beo beaga bídeacha.
Chomh beag sin ní féidir linn iad a fheiceáil linn féin. Ní mór dúinn micreascóip a úsáid, rud a ligeann dúinn breathnú ar rudaí i ndáiríre, go dlúth. 🔬
Cá bhfuil cónaí ar na miocrorgánaigh? I ngach áit! Sna haibhneacha, i do ghairdín, i do chistin, i do sheomra folctha, agus - ná bíodh eagla ort! - tá cónaí orthu ar do chraiceann agus i do chorp istigh!
Cliceáil ar na híomhánna thíos chun tuilleadh eolais a chur ar na cineálacha difriúla miocrorgánach atá ann.
Baictéir
Aircéabaictéir
Víris
Fungais
Protozoa
Mar ar cuireadh tús leis an Micribhitheolaíocht
Ceann de na chéad mhicreascóip; é seo an-chosúil leis an micreascóp a d'úsáideadh van Leeuwenhoek
Antonie van Leeuwenhoek (1632-1723)
Athair na Micribhitheolaíochta
Eolaí Ísiltíreach ab ea Antonie van Leeuwenhoek. Is mar éadaitheoir a thosaigh sé ag obair ar dtús, áfach - fear éadaí a dhéanamh agus a dhíol. Ach ba dheacair aige na snátha tanaí a ghabhann leis an obair sin a fheiceáil, agus chrom sé ar mhicreascóip bhunúsacha a fhorbairt, rud a chuir ar a chumas nithe beaga bídeacha a fheiceáil go teann isteach.
Bhí a chuid micreascóip chomh héifeachtach sin gur ghearr go raibh van Leeuwenhoek á gcur chun feidhme i gcúrsaí eolaíochta agus é ag baint úsáid as micreascóip chun míolta, dreancaidí agus beacha a scrúdú.
In imeacht aimsire, scrúdaigh sé nithe de gach sórt - fuil, craiceann, ithir agus uisce, mar shampla. Rinne sé iontas de na rudaí ar fad a d'fhoghlaim sé, agus b'in mar a tháinig ann don MHICRIBHITHEOLAÍOCHT faoi mar is eol dúinne í sa lá atá inniu ann.
Amhail spásaire ag tuirlingt ar phláinéad aineoil, bhí Antonie van Leeuwenhoek tar éis cos a leagan i ndomhan micreascópach, áit a bhí ar snámh le nithe ar ar thug sé ‘miocrainmhithe’ (ainmhithe beaga). Nithe beaga bídeacha beo a fuair sé roimhe, gach aon chruth orthu agus gach aon mhéid iontu, agus fós nach bhféadfadh duine a bhfeiceáil lena dhá shúil féin.
Ba bheag a shíl sé gurbh é a bhí ann aige ná miocrorgánaigh - na miocrorgánaigh cheannann chéanna atá mar ábhar staidéir anseo againn!
Moladh mór duit, a Antaine, as ucht slí na micribhitheolaíochta a réiteach dúinn!
Seo samplaí de na ‘miocrainmhithe’ ar tháinig Antonie van Leeuwenhoek orthu
➡️ Cé Chomh Beag Atá Siad Go Beacht?
Cad iad na horgánaigh is mó agus is lú ó thaobh méide de, dar leat?